Zazwyczaj osoby noszące się z zamiarem wszczęcia postępowania o rozwód mają świadomość, że w pierwszej kolejności muszą sporządzić pozew o rozwód i go opłacić. Informacje odnośnie kosztów postępowania zostały zawarte we wpisie:
W swojej codziennej pracy spotykam się często z pytaniami jak dalej przebiega postępowanie.

Złożenie pozwu o rozwód.

Należycie sporządzony i opłacony pozew o rozwód należy złożyć w sądzie na biurze podawczym w dwóch własnoręcznie podpisanych egzemplarzach bądź wysłać go listem poleconym na adres właściwego sądu (Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego właściwego ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków).

Jeżeli pozew jest obarczony brakami formalnymi, sąd wezwie do ich uzupełnienia w terminie 7 dni. Mając to na względzie w najbliższych tygodniach po złożeniu pozwu należy sprawdzać skrzynkę pocztową w celu ustalenia czy z sądu nie został nadany list polecony. W przypadku otrzymania wezwania do uzupełnienia braków formalnych we wskazanym terminie należy wykonać czynność, do której zobowiązał nas sąd (uzupełnić opłatę, wysłać brakujące dokumenty, podpisać pozew albo złożyć odpis). Warto jest zachować dla siebie jeden egzemplarz pozwu, aby w przypadku wezwania przez sąd do dokonania określonej czynności, mieć punkt odniesienia. Nie uzupełniony w terminie pozew sąd wrzuci.

Odpowiedź na pozew

Po uzupełnieniu braków formalnych, bądź w przypadku kiedy pozew nie był nimi obarczony, sąd wysyła odpis pozwu do strony przeciwnej i wyznacza termin (zazwyczaj 14-dniowy), do ustosunkowania się do twierdzeń zawartych w pozwie, często wyznacza też termin rozprawy.

Pozwany jest zobowiązany do ustosunkowania się do twierdzeń zawartych w pozwie i nadesłania odpowiedzi na pozew w dwóch egzemplarzach, którego jeden otrzyma powód. Wymiana pism procesowych, o ile zachodzi taka potrzeba może trwać również w dalszym toku procesu.

Rozprawa

O terminie rozprawy sąd informuje zawiadomieniem wysyłanym listownie, gdzie podana jest data i godzina rozprawy a także numer sali w której się odbędzie.

Na pierwszym terminie rozprawy sąd pyta strony o stanowisko w sprawie i zazwyczaj informacyjnie słucha każdą z nich.

Przykład stanowiska na rozprawie:

– wnoszę o orzeczenie przez sąd rozwodu małżeństwa stron bez orzekania o winie.

Jeżeli w postępowaniu sąd nie będzie rozstrzygał, która ze stron jest winna rozkładu pożycia małżeńskiego, a strony prezentują zgodne stanowisko, postępowanie ma szansę zakończyć się już na pierwszym posiedzeniu.

Na termin rozprawy sąd zazwyczaj wzywa też świadków powołanych w pismach procesowych. Świadkowie zeznają na okoliczności powołane w pozwie czy też w odpowiedzi na pozew, w szczególności: czy pomiędzy stronami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, która ze stron ponosi winę za rozkład pożycia.

Świadkom w pierwszej kolejności pytania zadaje sąd, później strona która świadka powołała a na końcu druga strona. Warto zapisać sobie pytania do świadków przed rozprawą, ponieważ ze względu na towarzyszący stres, można zapomnieć o kluczowych kwestiach.  Ponadto, poza wyjątkowymi okolicznościami raz przesłuchany świadek nie zostanie ponownie wezwany na rozprawę.

W toku procesu sąd przeprowadza postępowanie dowodowe mające na celu ustalenie czy pomiędzy małżonkami doszło do trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego oraz (na wniosek stron) – kto ponosi winę za rozpad związku.

Ilość rozpraw sądowych w danym procesie zdeterminowana jest przede wszystkim zgłoszonymi przez strony wnioskami dowodowymi. Jeżeli w toku procesu pojawi się konieczność przeprowadzenia dowodu z zeznań 10 świadków, możemy mieć pewność że na pierwszym terminie sprawa się nie zakończy.

Na jednej rozprawie sąd może przesłuchać od jednego do kilku świadków. Sąd ustala ilu świadków wezwać na rozprawę na podstawie terminarza rozpraw na dany dzień. Nie ma w tym zakresie reguły.

Terminy poszczególnych rozpraw są wyznaczane zazwyczaj co kilka miesięcy w zależności od danego sądu i jego obłożenia, ilości spraw które musi rozpoznać.

Może się zdarzyć że w toku procesu zostanie powołany biegły z danej dziedziny, mający wyjaśnić okoliczności sprawy do czego niezbędne jest posiadanie wiedzy specjalnej. Przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego znacznie wydłuża postępowanie (nawet o kilka miesięcy).

Ostatnim etapem sprawy o rozwód jest przeprowadzenie dowodu z zeznań stron. Ten dowód przeprowadzany jest na końcu, po przesłuchaniu wszystkich świadków. Pytania stronom zadaje sąd, oraz strony (bądź ich pełnomocnicy) sobie wzajemnie.

Wyrok

Po zakończeniu postępowania dowodowego sąd wydaje wyrok. Może się zdarzyć, że publikacja orzeczenia zostanie odroczona, jednak nie więcej niż o 14 dni.

Od dnia wydania wyroku stronom przysługuje możliwość złożenia wniosku o jego uzasadnienie (w terminie 7 dni). Od dnia doręczenia uzasadnienia w przeciągu 14 dni można złożyć apelację.

Jeżeli strona nie złożyła wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, 14- dniowy termin na wniesienie apelacji liczy się od dnia wydania orzeczenia.

Jeżeli żadna ze stron nie złożyła w terminie apelacji, po upływie wymienionego powyżej okresu wyrok staje się prawomocny.