Osoba, która nosi się z zamiarem wniesienia powództwa o rozwód, zazwyczaj ma czas aby przygotować się do przyszłego procesu, zebrać stosowne dokumenty, przygotować argumentację i „taktykę działania”.

W nieco mniej komfortowej sytuacji znajdują się osoby, przeciwko którym skierowana jest sprawa. Sąd przesyłając odpis pozwu wyznacza – zazwyczaj 14 – dniowy –  termin do ustosunkowania się do podniesionych twierdzeń i zarzutów.

Najważniejsze jest, aby dochować terminu i najpóźniej ostatniego dnia odpowiedź na pozew złożyć we właściwym sądzie albo nadać ją listem poleconym na poczcie, ponieważ w myśl art. 207 § 6 kodeksu postępowania cywilnego:

Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Powyższe oznacza, że jeżeli w wyznaczonym przez Sąd terminie do złożenia odpowiedzi na pozew pozwany nie zajmie stanowiska w sprawie, sąd może uznać że pozwany nie przeczy twierdzeniom powoda i uznać je za zgodne z prawdą.

Jeżeli jednak z jakichś względów nie uda się złożyć odpowiedzi na pozew w terminie, warto mimo wszystko ją przygotować i wysłać do sądu, wyjaśniając okoliczności spóźnienia. Jeżeli strona uprawdopodobni, że nie wysłała pisma bez swojej winy albo nie spowoduje to zwłoki procesie, Sąd najprawdopodobniej uwzględni nasze stanowisko.

Przechodząc do meritum, treść odpowiedzi na pozew powinna zawierać:

– datę,

– oznaczenie sądu (jest to sąd, który wysłał nam pozew),

– oznaczenie stron (powód, pozwany), przy czym należy zwrócić szczególną uwagę na podanie aktualnego adresu zamieszkania,

– sygnaturę akt sprawy,

– wnioski,

– uzasadnienie.

Wnioski

Na początku pisma stanowiącego odpowiedź na pozew o rozwód, musimy określić o co wnosimy – czyli „prosimy” sąd. Kwestią mającą najdonioślejsze znaczenie jest to czy wyrażamy zgodę na rozwód czy też wnosimy o oddalenie powództwa.

Kolejnym punktem może być wniosek o zasądzenie od powoda / powódki zwrotu kosztów procesu.

Jeżeli chcemy aby sąd przesłuchał świadków, którzy potwierdzą „naszą wersję zdarzeń” powinniśmy zawrzeć także wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka – podając jego imię, nazwisko, adres oraz okoliczności na które ma być przesłuchany.

Dowolność formułowania wniosków jest dość duża. Determinuje je zazwyczaj treść pozwu o rozwód do której należy się odnieść, w szczególności warto jest powołać wszystkie wnioski dowodowe.

Uzasadnienie

Najobszerniejszą częścią odpowiedzi na pozew jest jego uzasadnienie. Jest to część opisowa pisma, która charakteryzuje się mniejszą formalnością. Uzasadnienie jest miejscem, gdzie swobodnie możemy opisać nasz punkt widzenia i stanowisko w sprawie.

Kierunek formułowania odpowiedzi na pozew powinien być uzależniony od tego czy wyrażamy zgodę na rozwód a jeżeli tak czy chcemy aby w postępowaniu sąd orzekał o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego.

Warunkiem wydania wyroku w którym sąd orzeknie rozwiązanie małżeństwa przez rozwód jest wykazanie, że pomiędzy stronami postępowania nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego (przesłanka pozytywna) a także że orzeczenie rozwodu nie sprzeciwia się dobru małoletnich dzieci bądź zasadom współżycia społecznego (przesłanka negatywna). Dlatego jeżeli nie wyrażamy zgody na rozwód powinniśmy wykazać że pomiędzy stronami nie doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia albo że orzeczenie rozwodu sprzeciwia się dobru małoletnich dzieci.

Kiedy pozwany przychyla się do wniosku powoda, powinien potwierdzić trwały i zupełny rozkład pożycia małżonków na płaszczyźnie fizycznej, emocjonalnej a także gospodarczej.

Istotną kwestią jest również to czy sąd ma orzekać o winie w rozkładzie pożycia czy też nie. Sąd może odstąpić od orzekania o winie tylko na zgodny wniosek stron.

Zatem jeżeli powód wniósł pozew z orzeczeniem o winie, sąd jest zobligowany do orzeczenia również w tym zakresie. Natomiast jeżeli powód nie wystąpił z wnioskiem o orzeczenie winy, nie oznacza to jeszcze że pozwanemu nie przysługuje takie uprawnienie. Reasumując, jeżeli powód wystąpił z wnioskiem o orzeczeniu winy, sąd nie może już odstąpić od zbadania okoliczności w tym zakresie. Jeżeli natomiast doręczony został pozew o rozwód bez orzekania o winie, to od stanowiska pozwanego zależy czy sąd faktycznie zaniecha przeprowadzenia postępowania dowodowego mającego na celu ustalenie tejże winy.

Pozwany może uznać winę własną, wnieść o to by sąd orzekł że wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego leży po stronie powoda albo że jest to wina obu stron.

 

W procesie podczas którego sąd odstąpi od orzekania o winie sąd będzie badał jedynie czy doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. W przypadku orzekania o winie sąd przeprowadzi postępowanie dowodowe także i w tym zakresie.

 

Dowody

Twierdzenia zawarte w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew powinny zostać poparte stosownymi dowodami. W postępowaniu cywilnym panuje reguła, zgodnie z którą dowodem może być wszystko co przyczyni się do wyjaśnienia sprawy. Przy czym przypomnieć należy powołany już powyżej przepis zgodnie z którym sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Powszechnie występującymi dowodami są dowody z dokumentów. Dokumenty dowodzą tego co jest wskazane w ich treści. Dokumenty urzędowe (akt małżeństwa, akt urodzenia dziecka etc.) mają w zasadzie najsilniejszą moc dowodową, jednak również dokumenty prywatne (wszelkiego rodzaju umowy, zdjęcia, wyciągi z rachunków bankowych, wydruki sms-ów, emaile) posiadają wysoki walor dowodowy i mogą stanowczo wzmocnić argumentację pozwanego.

W przypadku kiedy pozwany nie dysponuje dokumentami mogącymi przysłużyć się do wyjaśnienia sprawy, jego twierdzenia mogą zostać poparte zeznaniami świadków.

Świadkowie, którzy zostali wskazani w odpowiedzi na pozew zostaną wezwani przez sąd na rozprawę i będą zeznawać na okoliczność rozkładu pożycia małżonków bądź tego kto ponosi winę za ten stan rzeczy. Świadkom którzy stawili się na rozprawę najpierw pytania zadaje sąd, potem kolejno strona która świadka powołała oraz strona przeciwna.

Ostatnim dowodem, który jest przeprowadzany przez sąd w postępowaniu o rozwód jest dowód z zeznań stron. Na ostatniej rozprawie powód oraz pozwany mogą wyjaśnić ustnie swoje stanowisko a także odpowiedzieć na pytania sądu i drugiej strony.

 

Twierdzenia, do których wyjaśnienia niezbędne jest posiadanie wiadomości specjalnych (dotyczące zdrowia psychicznego, wartości poszczególnych składników majątku wspólnego, więzi emocjonalnych z dziećmi etc) dowodzone są przez opinię biegłego z danej dziedziny. Jeśli więc w danym procesie występuje taka potrzeba, wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu powinien zostać zgłoszony już w pozwie / odpowiedzi na pozew (pierwszym piśmie strony w sprawie).

Jeżeli z jakichś względów strona procesu nie powołała wniosku w terminie, nie oznacza to jednak że nie może tego zrobić w dalszym toku postępowania, musi się jednak liczyć z tym, że sąd spóźnionego dowodu nie dopuści. Dlatego, powołując dowód w późniejszym terminie warto jest podać przyczynę uchybienia bądź wskazać że konieczność powołania tego dowodu pojawiła się dopiero w toku procesu.

Należy pamiętać, że odpowiedź na pozew nadaje ton całemu przyszłemu procesowi, dlatego warto przygotować ją rzetelnie, powołać wszystkie możliwe twierdzenia i dowody mające znaczenie dla wyjaśnienia sprawy, prawidłowo skonstruować wnioski formalne oraz wysłać ją do sądu w terminie.

Przygotowaną odpowiedź na pozew o rozwód należy wydrukować w dwóch jednakowych egzemplarzach, dołączyć do każdego z nich wszystkie powołane w piśmie dowody oraz własnoręcznie podpisać obie kopie pisma.

Oba egzemplarze należy wysłać do sądu w jednej kopercie listem poleconym albo złożyć osobiście na biurze podawczym.

 

Sąd może nakazać aby załączone dokumenty zostały potwierdzone za zgodność z oryginałem przez notariusza. Jeżeli strona jest zastępowana przez profesjonalnego pełnomocnika poświadczyć za zgodność dokumenty może także radca prawny lub adwokat.